Voor het toenmalige CO2-Servicepunt van de provincie Noord-Holland – de huidige naam is Servicepunt Duurzame Energie – ontwikkelde DWA al in 2007 het instrument BouwTransparant. Het betrof een handige tool om gemeenten, milieudiensten en bouwende partijen te ondersteunen in het realiseren van de EPC-eisen die zijn vastgelegd in de bouwvergunning. Het instrument gaf deze partijen inzicht in de daadwerkelijke gerealiseerde EPC van de woning en maakte afwijkingen onmiddellijk zichtbaar.
Bij het ontwerp van een gebouw wordt op basis van de gebouwschil bepaald welk vermogen de installatietechniek moet hebben. Energie- en klimaatadviseurs slaan aan het rekenen met de gegevens die zij krijgen aangereikt door de architect. Hoe mooi en degelijk een gebouw er na oplevering ook uit kan zien, niet zelden blijkt de gebouwschil bij lange na niet te presteren zoals de ontwerpers het hadden bedacht.
Opnameprotocol
In Noord-Holland maar ook buiten de provincie werd het initiatief goed ontvangen. Jaap Neeleman is vanaf het begin al betrokken bij het initiatief en medeopsteller van het opnameprotocol dat op basis van BouwTransparant is ontwikkeld. Gemeenten meldden zich spontaan om te werken volgens het protocol en lieten hun ambtenaren bijscholen. Hij is er van overtuigd dat de bouwkwaliteit mede vanwege BouwTransparant er goed op vooruit is gegaan. Bij inspecties constateerden Neeleman en zijn collega’s opvallend minder tekortkomingen dan daarvoor. Goed nieuws zou je zeggen. Maar de klad is er een beetje ingekomen.
Voor een deel heeft dat te maken met de markt. Sinds het begin van de financiële crisis is het aantal nieuwbouwwoningen fors gedaald, dus er was ook minder te handhaven. De afgelopen jaren is daarom vanuit het servicepunt Duurzame Energie het accent meer komen te liggen op de bestaande bouw. “Niettemin hadden we gehoopt dat het opnameprotocol zoals we dat in 2014 hebben geïntroduceerd enthousiaster zou worden opgepakt. Je hebt natuurlijk te accepteren dat dit soort processen zich nu eenmaal langzaam voltrekken. Maar daar komt bij dat het initiatief nu een beetje in de wielen wordt gereden door de lange aanloop naar de invoering van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen. Omdat gemeenten de blik al hebben gericht op deze wet is het voor hen weinig zinvol om bij de handhaving zwaar in de zetten op de invoering van het protocol”, zegt Neeleman. “Op dit moment zie je bij gemeenten dat ze juist eerder geneigd zijn een stap terug te doen. Er is bij hen geen enthousiasme en ook weinig drive om met het oog op de Wet kwaliteitsborging nu al te investeren in bijvoorbeeld de invoering een opnameprotocol. We opereren momenteel in een leemte en dat betekent dat voorlopig alles bij het oude blijft. Dat wil zeggen: tekortschietende handhaving.”