Ruud van Herpen, adviseur brandveiligheid bij Nieman en verbonden aan de TU/e, onderzocht in opdracht van ondernemersvereniging VEBON-NOVB en EFSN de meerwaarde van sprinklerinstallaties. Sprinklers worden al jaren toegepast. Vooral om grotere brandcompartimenten mogelijk te maken. Sprinklerbeveiliging draagt bij aan de brandwerendheid van de draagconstructie en aan verlaging van brandoverslagrisico naar andere compartimenten of buurpercelen.
Voor de invloed van sprinklers op persoonlijke veiligheid en het verlengen van de vluchttijd was eigenlijk nauwelijks aandacht. ‘De heersende opvatting is dat sprinklerbeveiliging tot doel heeft de brand te beheersen en geen waarde heeft voor rookbeheersing,’ aldus John van Lierop van VEBON-NOVB. ‘Daardoor wordt er meestal geen waarde aan sprinklerbeveiliging voor de vluchtveiligheid toegekend. Maar dat is onterecht. Immers, brandbeheersing houdt ook in dat rookproductie wordt beperkt, in elk geval naarmate de brandduur toeneemt. De rookproductie is zoveel minder, dat de beschikbare vluchttijd daardoor wordt verlengd.’
Betere keuzes
Het onderzoek van Nieman en TU/e geeft handvatten om betere keuzes te maken. De simulaties om de impact van brand en rook inzichtelijk te maken zijn in drie veel voorkomende situaties uitgevoerd:
- Grote hoge ruimte, met en zonder sprinklerbeveiliging;
- Grote lage ruimte, met en zonder sprinklerbeveiliging;
- Kleine ruimte aan een corridor, met en zonder sprinklerbeveiliging.
In een grote hoge ruimte met sprinklerbeveiliging is de beschikbare vluchttijd gelijk aan de sprinklerduur. Er is dus geen tijdsdruk op de evacuatie. Daarentegen wordt in een grote lage ruimte met sprinklerbeveiliging de beschikbare vluchttijd verlengd met een factor 1,6 à 2 ten opzichte van de onbeveiligde situatie. In een kleine ruimte, grenzend aan een corridor, levert de sprinklerbeveiliging wat betreft het criterium ‘gezondheidsschade’ geen significante verbetering van de vluchtcondities op.
Tot 4,5 maal langere vluchttijd
Voor het criterium ‘overleefbaarheid’ zijn de conclusies voor de kleine ruimte, grenzend aan een corridor, aanmerkelijk gunstiger. In de kleine ruimte zie je een verlenging van de beschikbare tijd met een factor 3,6 à 4,5 ten opzichte van de onbeveiligde situatie. Bij brand in een ruimte grenzend aan een gang die als vluchtroute wordt gebruikt, blijkt de situatie in de gang zonder sprinklers snel gevaarlijk in vergelijking met de toepassing met sprinklers. ‘Sprinklers hebben tevens als voordeel dat bij activering de warmte- en drukopbouw in de brandruimte stopt, waardoor er dus minder rookverspreiding optreedt’, verzekert Van Herpen. Het onderzoek en de uitkomsten daarvan zijn voor hem reden om te pleiten voor een bredere kijk op de inzet van sprinklerinstallaties, vooral wanneer het gaat om woonfuncties of gezondheidszorgfuncties met minder mobiele gebouwgebruikers. Het Bouwbesluit kent een ‘vluchtconcept’. In geval van brand wordt het gebouw ontruimd.
‘Stay-in-place’ concept
Met de vergrijzende gebouwpopulatie komt dan ook steeds vaker een ander concept in beeld: het ‘stay-in-place’ concept. Daarin wordt alleen een calamiteitenzone ontruimd, de rest van het gebouw dus niet. ‘Sprinklerbeveiliging is hierbij feitelijk een voorwaarde. Immers, de rookproductie wordt beperkt en de thermische drukken in de brandruimte blijven beperkt. Daardoor is er vrijwel geen drijvende kracht voor rookverspreiding. Een veilig verblijf in het gebouw tijdens een brand kan daardoor eenvoudiger worden gegarandeerd dan in de situatie zonder sprinklerbeveiliging.’
