Een toilet in de badkamer van een doorsnee koopwoning, of toiletten in een school, op een vliegveld, in een stadion; dat zijn twee heel verschillende dingen. In het eerste geval zijn vooral de uitstraling en het bedieningsgemak van belang. Dat het toilet ‘werkt’, spreekt eigenlijk voor zich.
Supporters en vakantiegangers
In het tweede geval staat voorop dat het sanitair stevig en veilig is. En functionaliteit is van belang: alles moet werken. In de vakantieperiode maken duizenden toeristen gebruik van de toiletten van Schiphol. Op de dag van een belangrijke wedstrijd zullen er in een stadion een aantal momenten zijn van piekbelasting. Ook dat moeten de toiletten aankunnen. De eisen zijn dus vele malen hoger. Ze moeten ook ‘hufterproof’ zijn, want supporters uiten hun blijdschap/onvrede nogal eens op dingen die ze tegenkomen, en sanitair is daarop geen uitzondering. Architecten gaan bij het ontwerpen van sanitaire eenheden in publieke gelegenheden dus uit van de gebruiker. Maar direct daarna is er aandacht voor de installateurs die het sanitair moeten plaatsen en onderhouden, en voor de schoonmakers die alles zeer regelmatig moeten reinigen.
Installeren en onderhouden
Sanitair moet worden geïnstalleerd en daarna is er af en toe onderhoud nodig. Om een en ander zo vlot mogelijk te laten verlopen, wordt in publieksruimtes vaak gekozen voor universele componenten. Kraanwerk is over het algemeen voorgeprogrammeerd. Het mechaniek moet ook eenvoudig te bereiken zijn. Bij een kraan kan het mechaniek in de kop zitten, bij een toilet achter de afdek- of spoelplaat, en onder in een urinoir kan een compacte besturingseenheid compleet met voeding en magneetventiel weggewerkt worden. Natuurlijk allemaal op zo’n manier dat het publiek er niet zomaar bij kan.
Ook materiaalkeuze is van belang in openbare sanitaire ruimtes. Roestvast staal is mogelijk, maar er wordt steeds vaker gekozen voor solid surface, een kunststof die slijt- en stootvast is en die naadloos wordt gegoten.
Waterverbruik
Veel leveranciers hebben zelfsluitende kranen in hun assortiment, ook zo’n must op plekken waar veel mensen komen. Dergelijke kranen gaan verspilling tegen. De waterhoeveelheid is ingesteld en komt meestal neer op 3 liter per seconde voor wastafels waarbij de kraan 7 seconden blijft lopen. Een toilet met een waterreservoir is niet wenselijk in publieksruimtes, het reservoir vult zich bij drukte niet snel genoeg. Daarom wordt er meestal voor toiletten met een directe spoeling gekozen waarbij gebruikt wordt gemaakt van de waterdruk in de leidingen. Om de gewenste druk te kunnen leveren, is het wel nodig om de leidingen groter te dimensioneren. Daarom is deze techniek vooral bij nieuwbouw bruikbaar, want renoveren zou veel te veel kosten met zich meebrengen.
In publieksruimtes wordt ook steeds vaker gebruik gemaakt van inbouw, omdat dat de kans op vernielingen en misbruik verkleint. Bij inbouwboxen of –kasten komt er, net als bij modern sanitair dan met sensoren werkt, de nodige elektrotechniek aan te pas. Dat is (nog) niet voor iedere werktuigkundige installateur gesneden koek. Maar alles is te leren!