Strobalen kunnen vrij eenvoudig tot wanden verwerkt worden en er komen bij bouw of sloop geen giftige stoffen vrij. Het is zeker de moeite waard om u eens te verdiepen in de mogelijkheden van stro.
Bouwen met strobalen is in de Amerikaanse staat Nebraska ontstaan. In deze staat, gelegen in de Great Plains, zijn de zomers warm en zonnig maar kenmerken de winters zich door strenge vorst en temperaturen onder nul. Sneeuwstormen en tornado’s zijn hier geen uitzondering. Een goede isolatie van de huizen is hier dan ook essentieel. Dat juist hier gekozen wordt voor isolatie met stro, is veelzeggend. De oudste gebouwen van stro werden begin de 20e eeuw gebouwd en zijn nu nog steeds in goede staat. Sinds het begin van de jaren ’80 is er in Amerika een vernieuwde belangstelling in stro als bouw- en isolatiemateriaal. Ook in onze buurlanden wordt steeds vaker met strobalen gewerkt voor de bouw en isolatie van woningen.
Voor- en nadelen van stro
Strobalen worden gemaakt van droog stro van goede kwaliteit met lange halmen. Hiervoor wordt meestal tarwe, rogge of gerst gebruikt. Ze worden samen geperst tot een baal van gemiddeld 460 x 350 x 920 mm (BxHxL), die 15 tot 20 kg weegt. Strobalen zijn als bijproduct van de landbouw ruim verkrijgbaar en daardoor ook goedkoop. Er is bovendien weinig energie nodig voor de winning, bewerking en transport van strobalen, wat dit tot één van de meest duurzame bouwproducten maakt. Strobalen bestaan voor 100% uit biologisch materiaal en er komen ook voor de verwerking geen giftige stoffen aan te pas.
Stro ideaal als isolatie
Qua isolatie scoort stro zeer goed; een baal van 46 cm dikte heeft een minimale RC-waarde van 7 m2K/W en ook de akoestische eigenschappen zijn zeer goed (Rw 55 dBA). Een nieuwe ontwikkeling is om strobalen met de halmen in de hoogte (in plaats van in de breedte) te gebruiken, omdat hierdoor nog hogere isolatiewaarden kunnen bereikt worden. Een strobaal van 48cm breedte heeft op deze manier een RC-waarde van meer dan 10 m2K/W, waardoor het geschikt is voor de constructie en isolatie van passief huizen.
Brandbaar materiaal
Stro is op zichzelf natuurlijk wel zeer brandbaar en niet goed bestand tegen vocht. Tijdens de bouw- en isolatiewerkzaamheden moet u dus extra alert zijn op de risico’s van vuur en vocht. Strobalen worden altijd op een waterafvoerende onderconstructie geplaatst, zodat ze beschermd zijn tegen optrekkend vocht. Strobalen mogen nooit rechtstreeks op een koude of slecht isolerende ondergrond geplaatst worden, omdat dan het risico op condensatie van de onderste balen aanwezig is. Wegens ons wisselvallige klimaat, kiezen we er in Nederland, net als in België, meestal voor om eerst de complete constructie van het huis met houten spanten inclusief het dak te plaatsen, zodat een droge bouwplaats ontstaat. Pas daarna worden de strobalen tussen de spanten geplaatst en met pneumatische autokrikken onder grote druk gefixeerd. Hierdoor krimpen de strobalen nog zo’n 10% in, waardoor een zeer stevige wand ontstaat. Deze strobouwmethode wordt ook wel ‘in-fill’ genoemd. Spanbanden, pennen, stabiliteitsverbanden, strobalen, stuclagen en eventuele versterking met (roestvast) staalgaas maken dat er zelfs in aardbevinggevoelige gebieden met stro kan gebouwd worden.
Bepleisteren noodzakelijk
Om de wanden brand- en vochtwerend te maken, worden ze bepleisterd. In Amerika en Canada kiezen ze meestal voor cementpleister; in Nederland, België en Frankrijk voor leemstuc aan de binnenzijde en kalkpleister (traskalk, schelpkalk) aan de buitenkant. De bepleisterde strobalen zijn uitstekend brandwerend (>B90). Bepleisteren zorgt bovendien voor een goede isolatie én de vochtregulerende en dampdoorlatende eigenschappen van de pleisterlaag (of meerdere lagen) creëren een gezond leefklimaat. Dankzij de bepleistering is het stro ook veilig voor insecten en knaagdieren.
Heeft stro de toekomst?
Bouwen met stro is zeker niet alleen voor ‘boerderijen’ geschikt. In Nijmegen Lent bijvoorbeeld werd op 1 mei 2015 een nieuwbouwcomplex met sociale huurwoningen opgetrokken uit stro, leem en hout, officieel in gebruik genomen.
