Hoe zat het ook alweer? Energiezuinige lampen en armaturen moeten na het einde van hun levensduur worden ingeleverd voor recycling. Die wettelijke verplichting vloeit voort uit Europese regelgeving. Die bepaalt sinds kort dat elk jaar een hoeveelheid ‘oude’ elektrische en elektronische apparatuur (waaronder ook lampen en armaturen) moet worden opgehaald die overeenkomt met 65% van het volume van nieuw op de markt gebrachte apparatuur in de drie jaar ervoor – de zogeheten Put On Market of POM.
Op dit moment wordt die inzameldoelstelling van 65% nog niet gehaald. Een belangrijke reden daarvoor is dat vrijwel alle vormen van verlichting die nu op de markt komen bestaan uit ledlampen en led-armaturen. Die hebben een veel langere levensduur en gaan in sommige gevallen tot wel twintig jaar mee. Dit levert dus veel minder afval op vergeleken met bijvoorbeeld tl-buizen, die na vijf jaar al vervangen moeten worden. Kortom, het duurt dan een aantal jaar voor het inzamelpercentage voor ledlampen het huidig percentage van oude lampen evenaart. In die tussenjaren wordt het moeilijk de gestelde 65% te halen.
Oudijzer
Dit effect wordt nog eens versterkt door de consumentarmaturen die sinds de zomer van 2018 ook meetellen voor de inzameldoelstellingen van 65%. Deze armaturen zorgen per direct voor meer dan een verdubbeling van de hoeveelheid op de markt gebrachte apparatuur (POM), terwijl de inzameling nog op gang komt. Maar er is ook nog een derde reden die bijdraagt aan het niet-halen van de inzamelnorm, en dat is dat grote hoeveelheden lampen en armaturen die vrijkomen bij renovaties van kantoren en utiliteitsgebouwen niet in het inzamelsysteem terechtkomen.
Hoe dat kan legt Gied van Hoorn, directeur van Stichting LightRec, uit: “In de sloop- en installatiesector verdwijnen veel afgedankte armaturen, soms met lampen en al, als ‘oudijzer’ in het grijze circuit. Dat ‘oudijzer’ wordt wel verwerkt, maar telt niet mee als ingezameld e-waste. Nog niet alle installateurs weten dat met uitzondering van gloeilampen en halogeenlampen alle soorten lampen – ledlampen, ledkaarsen, spaarlampen, tl-lampen en andere gastontladingslampen – én alle bijbehorende armaturen – plafonnieres en wandarmaturen, maar ook losstaande armaturen – ingeleverd moeten worden voor recycling. Onze inzamelpartner Wecycle biedt daarvoor professionele oplossingen aan.”
Dankzij een zogeheten stimuleringsdeal met de leden van de metaalbranche MRF (Metaal Recycling Federatie) heeft LightRec inmiddels een beter beeld van de hoeveelheden lampen en armaturen die ‘weglekken’. Er wordt op dit moment nagedacht of een vergelijkbare regeling kan worden opgezet voor andere doelgroepen, zoals installateurs. Volgens Van Hoorn kan dat de komende jaren bijdragen aan een snellere groei van de inzamelresultaten.