Na september mogen halogeenlampen over het algemeen alleen nog worden gebruikt in de industrie en in het bedrijfsleven. Ze gaan wel voor het grootste deel verdwijnen van de particuliere markt, op wat uitzonderingen na. Zo mogen ze wel worden toegepast in heel specifieke gevallen, denk aan lampjes in ovens, koelkasten en kerstverlichting.
Massaal over op led
Het moment is op 1 september dus echt aangebroken. De verwachting is dat de uitfasering van halogeen niet of nauwelijks tot problemen leiden. Led-verlichting is tegenwoordig al volop beschikbaar voor vrijwel alle toepassingen en de ontwikkelingen gaan nog altijd door. Led is energiezuinig, de kleurweergave is – zeker voor standaardtoepassingen – goed en in de praktijk is de verlichtingssector voor het grootste deel al op led overgeschakeld. Er zijn nog maar heel weinig installateurs die halogeenlampen opnemen in een lichtplan. Leveranciers zijn massaal overgestapt van halogeen naar led. En ook consumenten zijn om en dat heeft alles met de prijs-kwaliteit verhouding te maken. Een jaar of drie geleden waren ledlampen fiks duurder dan halogeen, maar dat is nu anders. Als het om verlichting gaat, zijn mensen zijn heel gevoelig voor sfeer. Er zijn nu warme kleuren led op de markt. Ook een product als de led filament lamp met ‘gloeidraden’ zoals de ouderwetse gloeilamp voorziet in een behoefte, het geeft een nostalgisch en sfeervol effect.
Retrofit
In veel gevallen kunnen halogeen lampen één op één vervangen worden door ledlampen. De oude halogeen fitting wordt dan hergebruikt; een prima en milieubewuste oplossing als het armatuur nog goed is. Dit fenomeen heet retrofitten. Veel fabrikanten ontwikkelden in de afgelopen jaren ledlampen met dat doel als uitgangspunt. Soms is er dan geen enkele aanpassing nodig, zoals bij de bekende halogeenspots met GU10 bajonetfitting waar een GU10 ledlamp in past. In halogeenspots met een MR16-fitting (twee pinnetjes) passen MR16 ledlampjes, maar dan moet wel de transformator die de 220 volt omzet in 12 volt worden vervangen door een led transformator. Er zijn ook speciale led tl-buizen. Ze functioneren direct in een armatuur met starters. Bij een armatuur zonder starters is er een kleine aanpassing nodig.
Led armaturen
Toch volstaat retrofitten niet altijd. In situaties waar extreme eisen aan het licht en de lichtbeleving worden gesteld, zoals in musea en op bepaalde retail-locaties. Dan is halogeen door de hoge mate van kleurweergave en kleurstabiliteit moeilijk te overtreffen. Retrofit is dan geen optie, maar er zijn tegenwoordig zeker led armaturen met geïntegreerde ledlampen van zeer hoge kwaliteit verkrijgbaar, die in dit soort specifieke situaties wel voldoen. Installateurs die een verlichtingsplan maken, doen er goed aan om niet alleen uit te gaan van cijfers, maar ook de kleur- en lichtbeleving heel goed uit te vragen bij de opdrachtgever en dat mee te nemen. Afhankelijk daarvan kan voor retrofit worden gekozen of juist voor de – dan weloverwogen – investering in nieuwe led armaturen.
