WKO is een bewezen techniek die in talloze voorbeelden leidt tot substantiële energiebesparing en CO2 reductie. Maar dat gaat niet vanzelf. Het beheer van de installaties heeft voortdurend aandacht nodig en met name bij toepassing van kantoren ontbreekt dit vaak. Daarmee wordt niet alleen ingeleverd op comfort en energie-efficiëntie maar schaadt de toepassing ook het imago van deze energievriendelijke techniek, stellen de ODH-rapporteurs. De doorgelichte bodemenergiesystemen zijn opgedeeld in drie categorieën, goed, gemiddeld en slecht. Van de 42 installaties functioneren er 9 goed, 24 gemiddeld en 9 slecht
Tuindouw ziet meerwaarde
Van de onderzochte bodemenergiesystemen ging het in 9 gevallen om installaties van glastuinbouwbedrijven. Wanneer het functioneren van WKO bij kantoren wordt vergeleken met die in de tuinbouwsector is duidelijk dat in de tuinbouw de financiële meerwaarde van koeling en verwarming met een WKO daadwerkelijk wordt ingezien. In deze sector dragen lagere energiekosten direct bij aan lagere productiekosten. Ook is in de tuinbouwsector de specifieke kennis en interesse bij de gebruiker aanwezig om dit bespaarpotentieel volledig te verzilveren, stellen de rapporteurs.
Gemis van specifieke kennis
Volgens de onderzoekers missen de gebruikers of beheerders van kantoren vaak de benodigde kennis en kunnen zij niet overzien of hun installatie optimaal functioneert. Er wordt met name gelet op het klimaatcomfort en het voorkomen van storingen. Het bijbehorende energieverbruik is hierbij van ondergeschikt belang. De energiekosten van kantoren is minder belangrijk in de bedrijfsvoering, stellen de rapporteurs. Vaak is de energierekening een vooraf gebudgetteerde post die aan het einde van het jaar wordt afgerekend.
Daarnaast speelt bij kantoren de zogenaamde ‘split incentive’ nog steeds een rol in de besluitvorming. De huurder betaalt veelal de energierekening. De gebouweigenaar beheert de installatie en investeert nog te weinig in slimme maatregelen om het energieverbruik structureel te verlagen. Een bijkomende, complicerende factor is dat de energierekening vaak nog ouderwets wordt verrekend/verdeeld op basis van vierkante meters verhuurd oppervlak.
Besparingspotentieel
De Omgevingsdienst Haaglanden wijst erop dat optimalisatie van gemiddeld of slecht functionerende klimaatinstallaties met WKO een groot potentieel hebben voor verduurzaming van de gebouwde omgeving. Toen in 2014 het Gebruikersplatform Bodemenergie in het rapport WKO – waar voor je geld (eveneens) concludeerde dat in de regio Amsterdam slechts 15 procent van de systemen goed of redelijk functioneerde, stelden critici hardop de vraag of zo fors moest worden ingezet op WKO-systemen. Maar het geloof in de techniek blijft bij ODH onverminderd groot. ‘Het is noodzakelijk om alle middelen aan te wenden om de bestaande klimaatinstallaties met open WKO te optimaliseren. Het stilzetten van bestaande WKO-systemen is vernietiging van besparingspotentieel waarvoor veel geld is geïnvesteerd.’