Door de zwaartekracht van de maan stijgt en daalt het niveau van het water op aarde twee keer per dag. Uit deze beweging kan groene energie opgewekt worden door turbines in het water te bouwen. De Romeinen gebruikten de getijden eeuwen geleden al bij riviermondingen om molens te laten draaien. Er kan op twee manieren energie worden opgewekt uit eb en vloed. Bij waterkrachtcentrales worden turbines geactiveerd door de verschillen in het zeeniveau. Het is ook mogelijk om middels hydraulische turbines de kinetische energie die ontstaat door de beweging van het water te gebruiken.
Dam en turbines
Op open zee is van de getijden niet zo veel te merken. Maar op bepaalde plekken aan de kust kan een groot hoogteverschil in het water ontstaan tussen eb en vloed en daar kan een getijdencentrale energie opwekken. Zo’n centrale bestaat uit een dam die open en dicht kan, en uit een aantal turbines. Bij hoog water staat de dam open en stroomt het water in een reservoir er achter. Op het hoogtepunt van de vloed gaan de deuren dicht. Als het verschil tussen de hoogte van het water voor en achter de dam groot genoeg is, gaan de deuren weer open en vloeit het water langs de turbines naar buiten. Dat gebeurt met een grote kracht. De turbines zetten de generatoren in beweging en die zorgen voor de opwekking van energie.
Tien procent
Er is berekend dat getijdencentrales in zo’n tien procent van de energiebehoefte kan voorzien. Dan moeten er overal in de wereld nog heel wat centrales worden bijgebouwd.
Op dit moment zijn er nog niet zoveel getijdenenergie in bedrijf. In 1966 werd de eerste en grootste geopend, in de monding van de rivier de Rance in Bretagne, Frankrijk (zie foto). Daar is het verschil tussen eb en vloed gemiddeld acht meter, maar soms loopt het op tot dertien meter. Het water stroomt er door 24 turbines. Op dit moment produceert de Incheon-centrale in Zuid-Korea de meeste energie, namelijk 1.320 megawatt. Rusland en Canada hebben getijdencentrales, in Groot-Brittannië zijn plannen om er eentje te bouwen die nog meer energie gaat opwekken dan de centrale in Zuid-Korea.
Kansen en plannen in Nederland
In Nederland is het verschil tussen laag en hoog water niet erg groot. Bij de Wadden is het niveauverschil tussen eb en vloed gemiddeld twee meter, aan de Noordzeekust in Zuid- en Noord-Holland is nog minder, namelijk anderhalve meter. Toch kunnen getijdencentrales ook in Nederland energie opwekken. In 2015 is bij de Oosterscheldekering een centrale met vijf turbines gebouwd. De centrale levert 1,2 megawatt aan energie en voorziet daarmee zo’n duizend huishoudens van elektriciteit. De provincie Zeeland liet in 2018 een haalbaarheidsonderzoek uitvoeren naar de aanleg van een getijdencentrale in de Brouwersdam, die de voormalige eilanden Schouwen-Duiveland en Noord-Beveland verbindt. Dat onderzoek viel positief uit, met als voorwaarde dat de overheid zorgt voor het herstel van het getij in het Grevelingenmeer. De bouw is begonnen, en de centrale zal in de loop van dit jaar in gebruik worden genomen.