De economie trekt langzaam maar zeker weer aan. Het crisisspook is echter nog niet helemaal uit de bouwsector verdwenen . Volgens de belangenorganisatie Federatie Elektrotechniek (Fedet) en ondernemersorganisatie Uneto-Vni wordt er in hun branche minder hard op de deur geklopt. Kirsten Bruijel van Uneto-Vni : “Elektrotechniek staat midden in de belangstelling door de continue aandacht voor duurzaamheid.
Terecht, want elektrotechniek en energiebesparing gaan hand in hand.” Reinier Kok, voorzitter van de sectie beurzen van de Fedet: “De focus moet liggen op het sterker worden door de crisis. Het is belangrijk dat de bouwkolom wordt omgedraaid en meer wordt geluisterd naar de eindgebruiker.” Hans Segers, voorzitter Fedet: “We gaan een interessante tijd tegemoet waarin de branche kan laten zien wat ze kan. Vooral de combinatie van elektrotechniek en ICT toepassingen vormen op dit moment een belangrijke trekker.”
Dit laatste punt is tevens één van de ‘drivers’ die Uneto-Vni in haar visiedocument Radar-2020 beschrijft. ‘Internet verbindt alles’ heeft invloed op alle zes de thema’s – Integraal installeren, Renovatie-evolutie, Intelligente energievoorziening, Comfortabel leven, Nieuwe businessmodellen en Installeren nieuwe stijl – die in de sectorblauwdruk voor de toekomst wordt omschreven. Nu al ondervindt de branche de voordelen van internet als stuwende kracht zegt Hans Segers (Fedet): “Door toenemend gebruik van ICT lijdt de branche minder vergeleken met de rest van de bouwkolom. Denk er maar eens over na: KPN alleen is al verantwoordelijk voor 1% energiebehoefte van Nederland en om dit in goede banen te leiden zijn goede installaties essentieel. Met de verdere toename van de ‘paperless maatschappij’ neemt de vraag naar toepassing en expertise toe. Een iPad moet worden opgeladen, maar heeft tevens draadloos internet nodig via UMTS masten, of draadloze netwerken. Dit alles is te vertalen naar een energievraagstuk en daar komt elektrotechniek om de hoek kijken.”
Drivers voor de sector
‘Internet verbindt alles’ is echter niet de enige ‘driver’ voor de installatiebranche. In Radar-2020 worden in totaal zeven ‘drivers’ genoemd die ieder weer invloed hebben op de eerder genoemde thema’s. “Economie, Groen, groener, groenst, Vergrijzing, Individualisering en het bedrijfsleven zijn de overige stuwende krachten van de komende 15 jaar”, zegt Kirsten Bruijel. Het rapport wordt door de gehele branche gedragen. Segers: “De thema’s van Radar 2020 zijn ook voor de Fedet de belangrijkste punten.” Reinier Kok ziet echter bij de Fedet leden dat de crisis ook grote invloed heeft op elektrotechniek, maar wel voor kansen zorgt. “We worden gedwongen slimmer te werken. De besloten manier waarop de bouwkolom opereerde moeten we achter ons laten. Zet in op kennisoverdracht met de partijen binnen een project. Kortom, informatie uitwisseling tussen fabrikanten en installateurs is essentieel.”
Kok: “Een goede ‘best-practise’ is het Isala Ziekenhuis in Zwolle. Door de winterse omstandigheden van het afgelopen jaar was een bouwachterstand van drie maanden ontstaan. De bedrijven die verantwoordelijk waren voor de realisatie vonden het een goed plan om om de tafel te gaan zitten. Ze kregen één opdracht mee: We moeten de achterstand inhalen. Door te luisteren en samen naar oplossingen te zoeken is het hen gelukt. Ze hebben als consortium de opdrachtgever geholpen en individueel ondervonden wat samenwerking kan betekenen.” Bruijel: “Het Bouw Informatie Model (BIM) is tevens een prachtige tool om faalkosten te reduceren. Voorwaarde hiervoor is dat meer hoogopgeleide technici de arbeidsmarkt betreden. Uneto-Vni zet zich op dat vlak in om het imago van elektrotechniek als vak te versterken.” “Vergeet echter niet de eindgebruiker centraal te zetten. Ga in gesprek, bedenk wat je wil zeggen, vraag door en etaleer je toegevoegde waarde”, voegt Kok toe.
Vergrijzing en opleiding
Een belangrijke ‘driver’ voor de installatiebranche is de vergrijzing. “Ouderen willen langer kwalitatief thuis kunnen blijven wonen, zijn opzoek naar comfort en daar moet hun huidige woning op worden aangepast”, zegt Bruijel. Maar waar het aan de ene kant een stimulans is, is het aan de andere kant een gevaar. Mensen werkzaam in elektrotechniek worden tevens ouder en de nieuwe instroom loopt achter bij de uitstroom. Daarnaast werkt een tekort aan hoog opgeleide werknemers remmend. Bruijel: “Vergrijzing speelt een rol. Oudere werknemers kunnen het lichamelijk niet meer opbrengen om installaties aan te leggen.” Segers: “De arbeidsmarkt voor elektrotechniek is een omgekeerde piramide zoals bij veel technisch gelieerde branches. Weinig instroom en groot verloop. Daarnaast is het werk door de fysieke inspanning die wordt geleverd een struikelpunt.”
Uneto-Vni richt zich op vooruitstrevende en onconventionele oplossingen voor dit probleem. Bruijel: “De vergrijzing is tegen te gaan door middel van ICT toepassingen. Oudere werknemers zouden een meer adviserende rol toebedeeld moeten krijgen. Ik zie het voor mij dat door middel van ICT-hulpmiddelen zoals de toepassing van 'augmented reality', de jongeren het zelfde werk kunnen doen als ervaren werknemers, en daar waar de data tekort schiet de oudere collega's op een afstand kunnen adviseren. Hierdoor kunnen faalkosten worden gereduceerd. Een monteur hoeft namelijk bij een probleem door een gebrek aan ervaring niet terug naar de werkgever. Een ervaren kracht kan van een afstand letterlijk meekijken en de monteur bij staan bij het oplossen van het probleem.”
Elektrische rijden
ICT komt tevens om de hoek kijken als het gaat om de ontwikkelingen op het gebied van elektrisch rijden. “Denk bijvoorbeeld aan de veranderende pieken in het energieverbruik. Energienetwerken moeten anders worden ingericht met behulp van ICT,” zegt Hans Segers: “Elektrotechniek bezit een belangrijke sleutelrol bij de ontwikkeling in elektrisch rijden. De uitdagingen die hierbij komen kijken zijn legio. Op dit moment is het een kip-ei verhaal. De auto’s zijn er mondjesmaat, maar wie is verantwoordelijk voor de oplaadpunten? De gemeente Amsterdam is met hun voornemen om 200 punten te bouwen één van de partijen die de spiraal doorbreekt. Ik geloof in elektrisch rijden. Het is momenteel een niche, maar langzaamaan beweegt het naar een groter iets. Hier moet de sector op voorbereid zijn.”