Volgens Eneco-gasinstructeur Willem van Dongen is het de hoogste tijd dat installateurs en overheden hun verantwoordelijkheid pakken om de gebruiker beter voor te lichten.
Koolmonoxidevergiftiging komt in alle leeftijdsgroepen voor en vindt meestal in een woonhuis plaats. “Eigenlijk zouden open geisers en open cv-ketels niet meer verkocht moeten worden”, zegt Van Dongen, “want ze zijn te gevaarlijk. De afvoer moet goed zijn aangesloten, en de ruimte moet regelmatig geventileerd worden. Vaak gaat het daar mis, ook door onwetendheid van de gebruiker.”
Afvoer eindigt op zolder
“In de veertig jaar dat ik aan gasinstallaties werk, heb ik de gekste dingen meegemaakt. Afvoerkanalen van geisers die op lucht-circulatiesystemen waren aangesloten, of afvoerkanalen die op zolder bleken te eindigen. Of er was helemaal geen afvoer. Mensen weten vaak niet hoe gevaarlijk die situatie is, totdat er ongelukken gebeuren. Bij onvolledige verbranding van gas ontstaat koolmonoxide en dat is een sluipmoordenaar; je merkt er weinig van tot het te laat is.”
Van Dongen geeft aan dat de verantwoordelijkheid voor het koolmonoxideprobleem in de jaren is verschoven: “Begin jaren ’70 zijn er regels en richtlijnen gekomen waar een gasinstallatie aan moet voldoen en de handhaving van die regels werd in de jaren ’80 en ’90 ondergebracht bij de gemeentelijke energiebedrijven.”
Met de privatisering van energiebedrijven is de handhaving losgekoppeld en direct bij de lokale overheid terecht gekomen. Van Dongen: “De gemeentes kunnen veel meer doen. Bijvoorbeeld door het verhuren en verkopen van open gastoestellen te verbieden, meer voorlichting te geven over de gevaren, en door organisaties te ondersteunen die aandringen op de vervanging van open gastoestellen.”
Tientallen doden
De afgelopen tien jaar zijn er altijd dodelijke koolmonoxide-incidenten geweest, met name in strenge winters. Er is een stijgende lijn te zien, volgens Kiwa Technology die jaarlijks een overzicht maakt van dit soort ongelukken. In 2013 noteerde men 57 ongelukken en dit was iets minder dan in 2012 (63) maar het was geen strenge winter en Kiwa geeft aan dat het beeld niet compleet is omdat er geen meldingsplicht bestaat voor dergelijke ongelukken.
Kiwa stelt verder vast dat er bij incidenten met dodelijke afloop niet altijd technisch onderzoek wordt verricht naar de oorzaak. Dat zou vooral het geval zijn als er geen rechtszaak of claims richting verzekeraar volgt. Volgens Kiwa kunnen daardoor gevaarlijke situaties (gedeeltelijk) blijven bestaan voor bewoners.
Gevaren checklist open gastoestellen
- Vervuiling afvoerkanaal
- Het afvoerkanaal dient tevens als ventilatiekanaal
- Afzuigkap zuigt alle aanwezig zuurstof weg uit de ruimte
- Niet voldoende zuurstof van buiten
- Toestel is sterk vervuild
- Toestel is verkeerd afgesteld
- De gasdruk is te hoog vanuit het net
- Het toestel is verkeerd geïnstalleerd
