Adviseur Jo Karsten heeft een jarenlange ervaring als installatie-adviseur. In zijn carrière heeft hij geadviseerd over talloze grote nieuwbouw- en renovatieprojecten in zowel de woningbouw als utiliteit. Hij heeft er zich altijd over verbaasd dat rekenmethoden voor warmteverlies uitgaan van gelijktijdig gebruik bij tien graden vorst. ‘Waarom eigenlijk? Het is in veel woningen gebruikelijk dat in slaapkamers de ramen open staan. Zelfs als de warmteterugwinning zijn werk doet, staat het raam open. Dat daarmee een heleboel warmte weg waait, wordt op de koop toegenomen. Vanuit de woonkamer kan er ook veel warmte naar de bovenliggende slaapkamer verdwijnen. Zeker als in de winter het raam in de slaapkamer openstaat en de temperatuur daar tot tien graden kan dalen. Als het dan in de woonkamer minstens twintig graden is verdwijnt dus (meer dan) tien graden naar boven. Weinig mensen draaien de radiator in de slaapkamer open want een warme slaapkamer vinden we over het algemeen niet comfortabel.’
ISSO 51
Een warmteverliesberekening van een woning wordt gemaakt conform ISSO 51. Alle verliezen van oppervlakten van het glas, buitenmuren, dak, vloer, plafond en binnenwanden worden berekend. En dat bij een buitentemperatuur van tien graden vorst. De uitkomst wordt bepaald bij gesloten ramen en deuren. Karsten: ‘Een EPC berekening is ongeveer hetzelfde maar dan van buiten bekeken, dus ook weer de buitenschil. Als we in Nederland ertoe zouden overgaan om woningen te compartimenteren, kan de energiebesparing aanzienlijk zijn. Gewoon, een isolerende scheiding maakt tussen de kamer en de slaapkamers? Er verdwijnt minder energie naar boven, de kamer wordt eerder twintig graden en de slaapkamer wordt kouder. De slaapkamer kan als mensen dat toch prettig vinden nog gewoon worden verwarmd. Alleen de kamers zijn nu compartimenten, thermisch gescheiden van de bovenverdieping. De slaapkamer heeft daardoor heel weinig warmteverlies naar buiten en de woonkamer minder naar boven.’
Minder ingewikkeld
Het hoeft allemaal niet zo ingewikkeld, stelt Karsten. Het bouwbedrijf kan bij nieuwbouw of renovatie de vloer van de slaapkamer isoleren met bijvoorbeeld drie centimeter harde isolatie en vervolgens daar bovenop de gebruikelijke cementdekvloer. En bij renovatiewoningen kan vijf centimeter steenwol tussen de houten balklaag worden aangebracht. De kosten zijn het niet, de woning wordt bij nieuwbouw een paar centimeter hoger en bijkomend voordeel is dat er binnen de woning minder geluidsoverdracht is. In de gecompartimenteerde woning is het energieverbruik lager, simpelweg omdat een deel van de woning onverwarmd is. Compartimentering kan worden opgenomen als een verlagende factor in de EPC-berekening en daarmee zouden we opnieuw dichter bij een energieneutrale woning komen.’
