In het verleden werd er na de inbedrijfstelling van een installatie nauwelijks nog omgekeken naar een installatie. Ja, als er een storing was, of voor een incidentele onderhoudsbeurt. Maar de vraag of de installatie zuiniger kon draaien, werd nauwelijks gesteld. En daarom staan hier en daar nog steeds installaties met verouderde en slecht ingeregelde pompen te draaien, dag in dag uit, jaar in jaar uit. Dat vreet energie en zorgt dus voor onnodig veel CO2 uitstoot en onnodig hoge kosten. Gelukkig is er bij het ontwikkelen van de nieuwste generatie pompen heel goed nagedacht over energieverbruik. Bij een vloerverwarming draait de pomp vaak continu, net als bij de wat oudere cv-ketels. Bij de modernere VR of HR ketels regelt een pomp-schakelaar dat de pomp uit gaat als dat kan. Ook zie je dat moderne pompen alleen bij het opstarten even op maximaal vermogen functioneren om de installatie in gang te zetten. Als vervolgens de circulatie op gang komt en het drukverschil afneemt, wordt het vermogen geleidelijk bijgesteld.
Lage EEI
De ErP-richtlijn (Energy related Products) is in de laatste jaren steeds scherper geworden. Er zijn nu fabrikanten die pompen maken met de ongekend lage energy efficiency index (EEI) van 0,15. Moderne pompen zijn voorzien van gelijkstroommotoren met permanente magneten, en van keramische lagers in plaats van de traditionele koolstoflagers. Verder is de motorsturing slimmer en wordt er gecommuniceerd middels IoT (Internet of Things). Het monitoren van de belasting en de draaiuren levert informatie op die een enorm nauwkeurige afstelling mogelijk maakt. Het energiebewustzijn heeft ervoor gezorgd dat pompfabrikanten niet alleen met nieuwe producten komen maar ook andere diensten aanbieden. Een pompaudit is daar een mooi voorbeeld van. Het doel van zo’n audit is de werking van een pomp in kaart brengen om vervolgens met een gerichte oplossing te komen. Het advies kan zijn om de pomp efficiënter in te stellen, of om onderdelen dan wel de pomp in z’n geheel te vervangen. Het kan natuurlijk ook zijn dat de pomp al optimaal draait, dan hoeft er verder niets te gebeuren. Zo’n audit of check zou periodiek uitgevoerd moeten worden.
Rol voor de installateur
De mate van besparing kan substantieel zijn: tot wel 75% ten opzichte van de oude situatie. In de industrie staat zo’n besparing al gauw gelijk aan een flink bedrag. In de woningbouw waar vooral CV-pompen, vloerverwarmingspompen, warmtepompen draaien, is de winst relatief gezien minder groot. Maar voor een woningbezitter of -corporatie is elke besparing natuurlijk ook mooi meegenomen. Toch weten niet veel mensen dat een circulatiepomp in veel gevallen bij kan dragen aan een energiebesparing. Een w-installateur kan daar een belangrijke rol in spelen. In de eerste plaats is het belangrijk om klanten en opdrachtgevers te vertellen dat hun pomp wellicht zuiniger kan draaien. Moderne cv-installaties zijn doorgaans uitgerust met een circulatiepomp met 3 snelheden. Vaak kan met zo’n ‘slimme’ pomp ook energie bespaard worden. Over het algemeen staat de pompschakelaar standaard op stand 2 maar het is zeker de moeite waard om na te gaan of de installatie op de laagste stand het warme water naar alle radiatoren getransporteerd krijgt. Zo ja, dan levert dat direct een flinke besparing op. Een toerengeregelde pomp in een cv-ketel is nuttig, net als een deugdelijke leidingberekening. Aan de andere kant is het onnodig om een pomp over te dimensioneren. Dat komt heel vaak voor. Er is wel eens uitgerekend dat van elke 100 uur dat een pomp draait maar 6 uur met de maximale belasting is. Voor een kleine 50 uur van de tijd is een capaciteit van 25 procent voldoende. Door de pomp goed in te regelen en de installatie periodiek schoon te maken en te onderhouden, kan een maximale energiebesparing worden gerealiseerd.
